Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan Şeybani ile Şam’daki görüşmesinin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında konuştu.
Başta ikili ilişkiler olmak üzere çok geniş kapsamlı görüşme yaptıklarını dile getiren Fidan, bölgesel güvenlik ve Suriye’nin istikrarına yönelik tehditleri ele aldıklarını ifade etti.
Fidan, Suriye’nin istikrarının Türkiye’nin istikrarı demek olduğuna dikkati çekerek, bunun Türkiye için fevkalade önemli bir konu olduğunu söyledi.
‘SDG’NİN İLERLEME NİYETİ YOK’
Suriye’de SDG adını kullanan terör örgütü PKK/YPG ile ilgili konuyu da masaya yatırdıklarını belirten Fidan, “Maalesef, değerli meslektaşımın da ifade ettiği gibi, orada kendi izlenimleri, (SDG’nin) çok fazla ilerleme kaydetmeye niyeti olmadıklarını görüyoruz. Burada tabii bunun sebepleri üzerinde de konuştuk. Orada SDG’nin belli faaliyetlerini İsrail ile koordinasyon içerisinde götürüyor olması gerçeği, aslında Şam ile yürütülen görüşmelerde de şu anda büyük bir engel teşkil etmekte.” diye konuştu.
Fidan, diğer taraftan son bir yılda gerçekten çok büyük ilerleme sağlandığına işaret ederek, bunun için emeği geçen herkese ayrıca teşekkür etmek gerektiğini dile getirdi.
İstikrar ve güvenlik konusunda büyük bir ilerleme olduğuna dikkati çeken Fidan, ABD Senatosunun Suriye’ye yaptırımlar getiren Sezar Yasası’nı yürürlükten kaldırmasıyla artık yatırımların bu ülkeye gelecek olmasının da büyük avantaj olduğunu vurguladı.
Fidan, bu konuda başta ABD Başkanı Donald Trump olmak üzere Washington yönetimine ayrıca teşekkür edilmesi gerektiğini belirterek, “Sezar Yasası’nın kaldırılması bölge istikrarına yapılacak büyük bir katkı. Ben Suriye’deki kardeşlerimizin de bu fırsatı en iyi şekilde değerlendireceklerini düşünüyorum” dedi.
Suriye Dışişleri Bakanı Şeybani ise, konuşmasında “(Suriye’nin kuzeydoğusu) Cezire bölgesine daha fazla önem vereceğiz. Suriye devleti orada olacaktır. (Entegrasyon) Maalesef SDG’den herhangi bir irade görmedik. SDG’den dün, 10 Mart anlaşmasının uygulanmasıyla ilgili bir yanıt aldık. Değerlendiriyoruz. Türkiye’yle ilişkiler stratejik ve çok gelişmiş durumda, Ankara ile her alanda işbirliği yapıyoruz” ifadelerini kullandı.
Fidan, tam bugün, bir sene önce ziyarette bulunduğunu anımsatarak, ülkenin özgürleşmesinin 1. yılında da yine Suriye’de bulunmanın gururunu yaşadığını dile getirdi.
SURİYE’NİN İSTİKRARININ ÖNEMİ VURGULANDI
Bugün 3+3 formatı kapsamında ziyarette bulunduklarını vurgulayan Fidan, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler ve Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı İbrahim Kalın’la Suriye’ye geldiklerini belirtti.
Fidan, Cumhurbaşkanı Şara ve Şeybani başta olmak üzere birçok yetkiliyle çok verimli görüşmelerde bulunduklarını ve önemli konuları tartıştıklarını dile getirdi.
Bölgesel, ikili ve Suriye’ye ait konuları teker teker stratejik işbirliğine yakışır ve detaylı şekilde ele aldıklarını vurgulayan Fidan, Türkiye’nin Suriye’nin istikrarına verdiği önemin altını çizdi.
Fidan, Türkiye’nin bunun için elinden gelen yardımı ve işbirliğini göstermeye her zaman hazır olduğuna dikkati çekerek, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da bu konuda özellikle çok hassas olduğunu aktardı.
İSRAİL, BÖLGEDE “YAYILMACI POLİTİKALAR” İZLEMEMELİ
Bakan Fidan, Ankara’nın Suriye ile İsrail arasındaki müzakerelerin sonuca ulaşmasını beklediğini ve bunun Suriye ve bölgenin istikrarı hususunda önemini vurgulayarak, İsrail’in “bölgede yayılmacı” politikalar izlemek yerine, bölge ülkeleriyle karşılıklı rızaya dayanan bir anlaşma ve anlayış birliğinde olmasının bölgenin istikrarı ve küresel güvenliğe katkı yapacak bir husus olduğuna değindi.
Suriyeli yetkililerle Şam’ın “SDG” adını kullanan terör örgütü PKK/YPG ile yürüttüğü müzakerenin gidişatıyla ilgili görüş alışverişinde bulunduklarını aktaran Fidan, Türkiye’nin bu konudaki perspektifini koruduğunu bildirdi.
Fidan, terör örgütü SDG’nin Suriye yönetimine “diyalog ve uzlaşma yoluyla” entegre olmasının ve Suriye’nin istikrar, bütünlük ve refaha kavuşmasının önünde engel olmaktan çıkmasının önemine dikkati çekti.
‘SURİYE’DEN TERÖRLE MÜCADELEDE CİDDİ ÇABA’
Terör örgütü DEAŞ ile mücadelenin önemine atıfta bulunan Fidan, Suriye’nin terör örgütüyle mücadeleye yönelik uluslararası koalisyonun üyesi olduğu ve bu hususta çok ciddi çaba ortaya koyduğunu belirtti.
Fidan, bu çabaların daha da ilerletilmesi ve bunun için neler yapılabileceğinin ele alındığını dile getirerek, iki ülke ilişkilerinin de gündemde olduğunu söyledi.
Başta ticaret, mültecilerin onurlu ve gönüllü şekilde geri dönüşü, lojistik, enerji gibi konuların ele alındığını aktaran Fidan, “Suriye’de geçtiğimiz bir yıl içerisinde hem biz hem bütün dünya gördü ki Suriye yönetimi, Sayın Ahmed Şara yönetiminde; liderliğinde, gerçekten istikrarı sağlayan, bütünlüğü de mümkün oldukça güçlendirmeye çalışan bir yönetim ortaya koydu” dedi.
Fidan, Türkiye’nin bundan teröre zemin verilmemesi ve ticaretin geliştirilmesi dolayısıyla duyduğu memnuniyete işaret ederek, buna yönelik katkılara devam edilmesi gerektiği mesajını verdi. Bu çerçevede Türkiye ile Suriye arasındaki sınır ticareti, bağlantısallık gibi konuların önemine değinen Fidan, iki ülkenin birbirleri üzerinden farklı bölgelere ulaşım sağlayabileceğini anımsattı.
Türkiye’deki başta tekstil olmak üzere bazı sektörlerin Suriye’de daha sistemli ve yaygın iş yapmasının da ele alındığını belirten Fidan, enerji konusundaki işbirliğini de görüştüklerini söyledi.
Fidan, Şeybani ile bölgesel, ekonomik ve ticari işbirliği açısından büyük fırsatlar olduğunu ele aldıklarını bildirdi.
MİAMİ’DEKİ DÖRTLÜ TOPLANTI
Fidan, konuşmasının ardından basın mensuplarının sorularını cevapladı.
ABD, Mısır ve Katarlı yetkililerin katılımıyla 19 Aralık’ta ABD’nin Miami kentinde düzenlenen “Gazze” konulu toplantıda Şarm el-Şeyh Barış Zirvesi’nden beri sürecin nasıl geliştiğini, ne türden engellerle karşılaşıldığını ve bu krizlere ne gibi çözümler getirip getirilemediğini ele aldıklarını belirten Fidan, planın ikinci aşamasına geçişin kapsamlı şekilde görüşüldüğünü söyledi.
Fidan, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kararında yer alan hususların ve Barış Kurulu gibi organların birçoğunun barış planında da yer aldığına işaret ederek, Miami’deki toplantıda bunlarla ilgili görüştüklerini aktardı.
ABD tarafının, toplantıda Gazze’nin yeniden imarı konusundaki ön proje çalışmalarını sunduğunu belirten Fidan, çalışmalara ilişkin fikirlerini dile getirdiklerini kaydetti.
Fidan, kurulların nasıl hayata geçirileceğine ilişkin fikir teatisinde bulunduklarına dikkati çekerek, “Bizim beklentimiz önümüzdeki ayın, yeni yılın ilk haftalarından itibaren belki Sayın (ABD Başkanı Donald) Trump’ın deklarasyonuyla ikinci aşamanın hemen başlaması.” dedi.
Bakan Fidan, Gazze’de yönetimin Filistinlilerden oluşan bir yapıya devredilmesinin öncelikli olduğunu kaydetti.
Basın toplantısının ardından Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, bir yıl aradan sonra Kasyun Dağı’nı ziyaret ederek Suriye Dışişleri Bakanı Şeybani ile Şam’ı seyretti.
2 BAKAN VE MİT BAŞKANI’NDAN ŞAM ZİYARETİ
Dışişleri Bakanlığı kaynaklarından edinilen bilgiye göre Fidan, Güler ve Kalın, çalışma ziyareti çerçevesinde Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara ve Suriyeli yetkililerle görüştü.
Görüşmelerde Beşşar Esed rejiminin devrildiği 8 Aralık 2024’ün birinci yıl dönümünü müteakip dönemde yapılacak ziyaret kapsamında siyasi, ekonomik ve güvenlik boyutlarıyla Türkiye-Suriye ilişkilerinin son bir yıllık seyrinin kapsamlı biçimde değerlendirilmesi ve Türkiye’nin ulusal güvenlik önceliklerini yakından ilgilendiren 10 Mart Mutabakatı’nın uygulanması sürecinin gidişatının ele alındı.
Türkiye ve Suriye’nin ortak çıkarları ile Suriye’nin DEAŞ’la Mücadele Uluslararası Koalisyonuna (DMUK) ahiren katılımı bağlamında, Suriye sahasında oluşabilecek kırılganlıktan istifade etmeye çalışan terör örgütü DEAŞ’in yeniden canlanmasının önüne geçilmesine yönelik işbirliği de görüşüldü.
Esed rejiminin devrilmesinin ardından geçen bir yıllık süreçte Türkiye-Suriye ilişkilerinde birçok alanda ivme yakalandı, güvenlik ve ekonomi alanları başta olmak üzere ikili ve bölgesel düzeyde tarihi işbirliği fırsatları ortaya çıktı.
Türkiye, bir yandan yaklaşık 15 yıl süren Suriye ihtilafının yaralarının sarılmasına destek verirken diğer yandan yeni işbirliği imkanlarının iki ülkenin menfaatleri doğrultusunda Suriye’nin istikrar ve güvenliğine hizmet edecek şekilde değerlendirilmesi için gerekli çabayı gösteriyor.
Bu çerçevede Bakan Fidan, Esed rejimin devrilmesinin akabinde ilk olarak 22 Aralık 2024 tarihinde Suriye’yi ziyaret etmişti.
3+3 FORMATINDAKİ KARŞILIKLI ZİYARETLER
Bunu izleyen süreçte, Suriye’de yeni dönemde ortaya çıkan bu olumlu atmosferin doğal bir sonucu olarak Türkiye ile Suriye arasındaki karşılıklı üst düzeyli ziyaretler, hız kaybetmeden devam etti.
İki ülke arasında 3+3 formatında gerçekleştirilen görüşmeler de önemli bir yer tutuyor.
Bu çerçevede Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan Şeybani, beraberinde üst düzeyli heyetle, 15 Ocak’ta Türkiye’yi ziyaret etmişti. Ziyaret çerçevesinde Bakan Fidan, Bakan Güler ve MİT Başkanı Kalın, Suriyeli muhataplarıyla bir araya gelmişti.
Bu toplantıyı müteakiben Fidan, Güler ve Kalın’la birlikte 13 Mart’ta Suriye’ye çalışma ziyaretinde bulunmuştu.
İki ülke arasında güvenlik alanındaki işbirliği ile güncel gelişmelerin ele alındığı bir diğer toplantı ise Bakan Fidan, Milli Savunma Bakanı Güler ve MİT Başkanı Kalın ve Suriyeli muhataplarının katılımıyla, 12 Ekim’de Ankara’da düzenlenmişti.